Quyết toán thuế là gì?

Quyết toán thuế là việc doanh nghiệp xác định số tiền thuế phải nộp cho một khoảng thời gian cụ thể. Khoảng thời gian ở đây có thể là: Một năm tính thuế, Từ đầu năm tính thuế đến khi chấm dứt hoạt động hoặc từ khi phát sinh đến khi chấm dứt hoạt động.

Thời gian khai quyết toán thuế

Một năm tính thuế. Đây là thời gian phổ biến, áp dụng cho mọi doanh nghiệp hoạt động kinh doanh bình thường. Nói cách khác, hàng năm, công ty phải khai quyết toán một lần cho toàn bộ hoạt động trong năm.

Từ đầu năm tính thuế đến khi chấm dứt hoạt động. Đối với công ty ngừng hoạt động trước khi hết năm, công ty cần chốt số thuế phải nộp cho thời gian hoạt động trong năm. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngừng hoạt động có thể là giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động, chấm dứt hợp đồng hoặc tổ chức lại doanh nghiệp.

Từ khi phát sinh đến khi chấm dứt hoạt động. Trường hợp này tương tự như trường “từ đầu năm tính thuế đến khi chấm dứt hoạt động”. Điểm khác biệt là thời điểm bắt đầu không phải từ đầu năm, mà là từ giữa năm, do có một số công ty mới thành lập giữa năm nhưng đã ngưng hoạt động trong cùng năm.

Các trường hợp quyết toán thuế

Các trường hợp thường sử dụng thuật ngữ này bao gồm:

• Khai quyết toán thuế tài nguyên
• Khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp
• Khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân
• Khai quyết toán thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp của nhà thầu nước ngoài
• Quyết toán với cơ quan thuế - thanh tra, kiểm tra thuế

Trong số đó, những nội dung liên quan trực tiếp đến doanh nghiệp và được người trong nghề đề cập đến thường xuyên nhất là:

• Quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân của doanh nghiệp - hay còn gọi là khai quyết toán năm;
• Quyết toán khi thanh tra, kiểm tra thuế.

Quyết toán thuế năm

Một số loại thuế được thu trên cơ sở kết quả, tình hình thực hiện thực tế của cả năm. Theo đó, số tiền thuế được khai, nộp trong năm chỉ là số tạm tính. Khi kết thúc năm, hoặc kết thúc hoạt động kinh doanh, công ty mới có đủ thông tin để tập hợp, tính toán và thông báo cơ quan thuế về số tiền thuế phải nộp của năm tương ứng. Số liệu cả năm bao nhiêu, chênh lệch thừa/ thiếu so với số tạm tính ra sao sẽ được xác định, phản ánh qua việc khai quyết toán năm.

Công việc cần thực hiện

Tổng hợp, rà soát dữ liệu, chứng từ để hoàn thiện, chốt sổ sách kế toán; lập và nộp báo cáo tài chính (có kiểm toán nếu thuộc trường hợp bắt buộc kiểm toán), tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp, tờ khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân, tờ khai giao dịch liên kết cho cơ quan chức năng.

Phạm vi thuế áp dụng

Thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân.

Các bên liên quan trực tiếp

Doanh nghiệp. Có thể có thêm sự tham gia của công ty kiểm toán độc lập (nếu thuộc diện phải kiểm toán).

Thời gian thực hiện

Trong vòng 03 tháng kể từ ngày kết thúc năm, hoặc 45 ngày kể từ ngày chấm dứt hoạt động. Vì lý do này mà tháng 1 đến tháng 3 hàng năm thường được dân kế toán gọi là “mùa quyết toán”.

Quyết toán khi thanh tra, kiểm tra thuế

Tại Việt Nam, việc tính toán, kê khai và nộp thuế được thực hiện theo nguyên tắc: “người nộp thuế tự thực hiện và tự chịu trách nhiệm”. Điều này có thể dẫn đến khả năng sai sót hoặc cố tình gian lận trong việc xác định nghĩa vụ thuế phải nộp. Chính vì vậy, khoảng vài năm một lần, cơ quan chức năng sẽ thực hiện thanh tra, kiểm tra hồ sơ thuế của công ty cho một hoặc nhiều năm về trước, để phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi sai sót và gian lận thuế.

Công việc cần thực hiện

Đối với cơ quan thuế: kiểm tra việc thực hiện đầy đủ, đúng hạn, chính xác đăng ký, kê khai, nộp hồ sơ thuế. Kiểm tra số tiền thuế doanh nghiệp đã tính toán, kê khai có bị sai hoặc thiếu hay không.

Đối với doanh nghiệp: cung cấp hồ sơ, tài liệu, chứng từ, sổ sách kế toán theo yêu cầu của cơ quan thuế. Giải trình và chứng minh sự tuân thủ trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.

Phạm vi thuế áp dụng

Tất cả các loại thuế phát sinh tại doanh nghiệp. Thông thường sẽ bao gồm: thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế nhà thầu, hóa đơn. Việc chỉ kiểm tra một sắc thuế cụ thể cũng có nhưng ít gặp hơn.

Các bên liên quan trực tiếp

Doanh nghiệp, cơ quan thuế.

Thời gian thực hiện

Trong 10 ngày đối với kiểm tra thuế, 30-45 ngày đối với thanh tra thuế, tính từ ngày công bố quyết định thanh, kiểm tra. Thời hạn này có thể được gia hạn đối với các trường hợp phức tạp.

Trên thực tế, cơ quan thuế thường liên hệ doanh nghiệp để làm việc, giải trình trước khi ban hành quyết định thanh tra, kiểm tra chính thức. Ngoài ra, họ cũng xử lý hồ sơ trong nhiều ngày khác nhau, không liên tục. Do đó, thời gian tính liên tục từ khi nhận thông tin doanh nghiệp thuộc diện quyết toán cho đến khi hoàn tất sẽ dài hơn luật định.