Sắc thuế là gì?

Sắc thuế là một hình thức thuế cụ thể được quy định bằng một văn bản pháp luật.

Những yếu tố cấu thành sắc thuế

Tên gọi của sắc thuế

Mỗi sắc thuế đều có một tên gọi nhằm phân biệt chúng với nhau, đồng thời phản ánh những tính chất chung nhất của hình thức thuế đó. Trong nhiều trường hợp, tên gọi của sắc thuế đã hàm chứa nội dung, mục đích và phạm vi điều chỉnh của sắc thuế đó. Ví dụ, “thuế thu nhập cá nhân” là thuế đánh vào thu nhập của cá nhân; “thuế thu nhập doanh nghiệp” đánh vào thu nhập của pháp nhân là các công ty; “thuế giá trị gia tăng” đánh vào phần giá trị tăng thêm của hàng hóa và dịch vụ.

Đối tượng nộp thuế

Là cá nhân hoặc tổ chức có trách nhiệm nộp thuế được quy định trong luật về thuế.

Đối tượng chịu thuế

Đối tượng chịu thuế chỉ rõ thuế đánh vào cái gì (hàng hóa, thu nhập hay tài sản...). Mỗi sắc thuế có một đối tượng chịu thuế riêng, Ví dụ:

• Đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng là hàng hóa và dịch vụ được sản xuất và tiêu dùng trong nước;
• Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng có tính chất đặc biệt;
• Đối tượng chịu thuế thu nhập doanh nghiệp là thu nhập từ hoạt động kinh doanh,
• Đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân là thu nhập của các cá nhân.

Cơ sở tính thuế

Cơ sở tính thuế là đại lượng có liên quan đến đối tượng chịu thuế, được dùng làm căn cứ tính thuế. Ví dụ:

• Giá trị hải quan của hàng hóa nhập khẩu là cơ sở tính thuế nhập khẩu;
• Giá trị thu nhập của cá nhân, doanh nghiệp là cơ sở tính thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Mức thuế

Mức thuế được biểu hiện dưới hình thức thuế suất hay định suất thuế, đây là đại lượng xác định số tiền thuế nhiều hay ít. Mức thuế có thể được thể hiện dưới 2 hình thức: mức tuyệt đối và mức tương đối.

• Với mức thuế tuyệt đối - còn gọi là định suất thuế, là mức thuế được tính bằng số tuyệt đối theo một đơn vị nhất định của đối tượng chịu thuế. Ví dụ: 1 lít xăng phải chịu thuế 1.000 đồng;
• Mức tương đối - còn gọi là thuế suất, là mức thuế được tính bằng một tỷ lệ phần trăm trên một đơn vị giá trị đối tượng chịu thuế. Ví dụ, thuế thu nhập doanh nghiệp là 20% của thu nhập chịu thuế.

Miễn thuế, giảm thuế

Miễn - giảm thuế là yếu tố ngoại lệ được quy định trong một số sắc thuế. Thực chất đó là số tiền thuế mà người nộp thuế phải nộp cho Nhà nước, song vì những lý do kinh tế - xã hội mà Nhà nước cho phép không phải nộp toàn bộ (miễn thuế) hoặc chỉ nộp một phần (giảm thuế) số tiền thuế đó.

Các loại sắc thuế tại Việt Nam

Thuế môn bài

Thuế môn bài được hiểu đơn giản là mức thuế doanh nghiệp phải đóng hàng năm dựa vào vốn điều lệ được ghi trên giấy phép kinh doanh. Hàng năm Nhà nước tiến hành thu thuế môn bài vào đầu năm nhằm mục đích nắm và thống kê các hộ kinh doanh cá thể, các doanh nghiệp, công ty tư nhân, Hợp tác xã, các tổ chức làm kinh tế khác. Thuế môn bài được ghi nhận vào chi phí Quản lý DN.

Thuế thu nhập cá nhân

Là thuế đánh vào thu nhập của cá nhân. Đây là khoản tiền mà người có thu nhập phải trích từ một phần tiền lương, hoặc từ các nguồn thu khác nộp vào ngân sách Nhà nước.

Thuế thu nhập doanh nghiệp

Là loại thuế đánh vào thu nhập của doanh nghiệp, bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và thu nhập khác theo quy định của pháp luật.

Thuế giá trị gia tăng

Là loại thuế được tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng là hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam.

Thuế trước bạ

Là thuế thu vào việc chuyển nhượng một số tài sản thuộc diện phải đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước về chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng.

Thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế tiêu thụ đặc biệt là sắc thuế đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ đặc biệt nằm trong danh mục do Nhà nước quy định. Thuế này do các cơ sở trực tiếp sản xuất ra hàng hoá đó nộp nhưng người tiêu dùng là người chịu thuế vì thuế được cộng vào giá bán hàng hóa, dịch vụ.

Thuế xuất khẩu - thuế nhập khẩu

Là loại tính trực tiếp trên trị giá các mặt hàng xuất khẩu và nhập khẩu. Đối tượng chịu thuế là các hàng hoá xuất - nhập khẩu của các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước. Đối tượng nộp thuế là mọi tổ chức, cá nhân xuất - nhập khẩu các hàng hóa thuộc danh mục hàng hoá chịu thuế.

Thuế tài nguyên

Là loại thuế tính trên việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên. Đối tượng chịu thuế là các loại khoáng sản kim loại, các loại than mỏ, than bùn, dầu khí, khí đốt, khoáng sản tự nhiên, thủy sản tự nhiên và các loại tài nguyên khác như vật liệu xây dựng tự nhiên. Đối tượng nộp thuế là tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên.