Vỡ nợ là gì?

Vỡ nợ (Default) là tình trạng không thể thanh toán kịp thời và đầy đủ các khoản nợ, gồm cả lãi hoặc gốc. Vỡ nợ có thể xảy ra khi người vay không thể thực hiện thanh toán kịp thời, bỏ lỡ thời gian thanh toán, lảng tránh hoặc ngừng thanh toán.

Tình trạng vỡ nợ có thể xảy ra ở cá nhân, doanh nghiệp và thậm chí các quốc gia.

Rủi ro vỡ nợ

Rủi ro vỡ nợ (Default Risk) là rủi ro mà người cho vay phải gánh chịu trong trường hợp người đi vay không thể trả được nợ đúng hạn. Rủi ro vỡ nợ có thể được nhận diện bằng cách sử dụng các công cụ xếp hạng tín nhiệm đôi với khoản vay hoặc người đi vay.

Vỡ nợ quốc gia

Vỡ nợ quốc gia (Sovereign Default) xảy ra khi một quốc gia không thể trả các khoản nợ đúng hạn. Tuyên bố vỡ nợ có ảnh hưởng rất xấu đến danh tiếng của một quốc gia. Một quốc gia từng vỡ nợ sẽ phải chịu mức lãi suất cao hơn nhiều khi thực hiện các khoản vay mới trong tương lai.

Vỡ nợ có thể dẫn đến sự sụp đổ của thị trường tài chính tại đất nước đó. Nền kinh tế có thể đi vào suy thoái và đồng tiền bị mất giá. Để cứu vãn, thông thường các quốc gia sẽ cố gắng tái cấu trúc các khoản nợ thay vì từ chối chi trả.

Đặc điểm của vỡ nợ

Vỡ nợ có thể xảy ra đối với tất cả các khoản nợ, kể cả các khoản nợ có bảo đảm, hoặc các khoản vay từ trái phiếu.

Vỡ nợ sẽ làm xấu lịch sử tín dụng của người đi vay.

Một người, doanh nghiệp hay quốc giá đã từng bị tuyên bố vỡ nợ sẽ khó tiếp cận các khoản vay mới trong tương lai, đồng thời phải đáp ứng nhiều điều kiện hơn nếu muốn vay vốn, ví dụ như phải có tài sản đảm bảo, chịu lãi suất cao,...

Hậu quả của vỡ nợ

Các hệ quả của việc vỡ nợ có thể gây ra gồm:

• Bị đánh giá tiêu cực về báo cáo tín dụng của người vay.
• Giảm cơ hội tiếp cận các khoản vay mới trong tương lai.
• Người vay sẽ phải chịu thêm các điều kiện nếu muốn vay vốn như: lãi suất cao hơn, phải có tài sản đảm bảo, hoặc phải được đảm bảo thanh toán bởi bên thứ ba.
• Bị buộc phải thanh lý các tài sản đảm bảo theo yêu cầu của chủ nợ.
• Vỡ nợ có thể khiến doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản.
• Vỡ nợ quốc gia có thể dẫn đến thị trường tài sụp đổ và suy thoái kinh tế.

Ví dụ thực tế

Vỡ nợ doanh nghiệp

Vụ vỡ nợ doanh nghiệp đình đám nhất gần đây phải kể đến China Evergrande Group. Vào ngày 9/12/2021, hãng xếp hạng tín dụng Fitch đã hạ xếp hạng của Evergrande xuống mức “vỡ nợ giới hạn - restricted default” do không thể trả lãi đúng hạn cho 2 lô trái phiếu đáo hạn ngày 6/11 và được ân hạn đến 6/12 năm 2021. Kể từ khi cuộc khủng hoảng nợ của Evergrande bắt đầu, ít nhất 11 công ty bất động sản khác của Trung Quốc đã tuyên bố vỡ nợ trái phiếu.

Vỡ nợ quốc gia

Chính phủ Sri Lanka đã tuyên bố lần đầu tiên trong lịch sử quốc gia này chính thức vỡ nợ do không thể trả lãi trái phiếu khi thời gian ân hạn kết thúc vào ngày 18/5/2022. Cùng thời điểm, thống đốc Ngân hàng Trung ương Sri Lanka cảnh báo lạm phát có thể sẽ tăng lên 40% trong những tháng tiếp theo. Đồng nội tệ lao dốc và khủng hoảng kinh tế đang khiến nước này thiếu ngoại tệ cần thiết để nhập khẩu lương thực, nhiên liệu.