Internal Auditor

Kiểm toán viên nội bộ (Internal Auditor) là gì?

Theo định nghĩa của IIA (Institute of Internal Auditor: Hiệp hội Kiểm toán viên Nội bộ quốc tế), kiểm toán nội bộ là hoạt động tư vấn và đưa ra ý kiến mang tính độc lập và khách quan, nhằm nâng cao giá trị và hoàn thiện các hoạt động của doanh nghiệp.

Kiểm toán viên nội bộ là những cá nhân làm việc trong nội bộ doanh nghiệp, cơ quan hoặc tổ chức. Nhiệm vụ của những kiểm toán viên nội bộ là đánh giá các hoạt động kinh doanh và vận hành doanh nghiệp. Nội dung báo cáo bao gồm những phát hiện về các sai sót trong quy trình vận hành gây thất thoát, lãng phí đồng thời đưa ra đề xuất cải thiện cho ban quản lý cấp cao.

Ngoài ra, để đảm bảo doanh nghiệp luôn tuân thủ các quy định và pháp lý, kiểm toán viên nội bộ sẽ đảm nhận thêm một số nhiệm vụ liên quan đến quy trình quản trị rủi ro.

Quy trình kiểm toán nội bộ có thể diễn ra hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng hoặc hàng năm. Tùy vào tính chất đặc thù của từng phòng ban, có một số bộ phận cần có tần suất kiểm toán dày đặc và một số thì không. Ví dụ, phòng ban sản xuất có thể cần được kiểm toán hàng ngày nhằm đảm bảo hiệu suất và chất lượng, trong khi bộ phận nhân sự chỉ cần mỗi năm một lần.

Trước khi tiến hành kiểm toán nội bộ, quản lý cấp cao của các phòng ban sẽ được thông báo trước để có thời gian chuẩn bị các báo cáo và tài liệu cần thiết. Tuy nhiên, khi xuất hiện những dấu hiệu đáng ngờ hoặc không hợp pháp, những cuộc kiểm toán có thể diễn ra bất ngờ mà không cần phải thông báo trước.

Bên cạnh công việc kiểm toán nội bộ là kiểm toán độc lập, vậy đâu là sự khác biệt giữa hai công việc này? Nhìn chung, tính chất công việc không có quá nhiều khác biệt vì sản phẩm cuối cùng đều là báo cáo kiểm toán. Dẫu vậy, báo cáo kiểm toán nội bộ sẽ được ban quản lý cấp cao sử dụng với mục đích cải thiện hiệu suất, quy trình vận hành và những chính sách của doanh nghiệp. Trong khi đó, báo cáo từ bên kiểm toán độc lập sẽ cung cấp cho đối tượng bên ngoài đơn vị được kiểm toán với nhiều mục đích khác nhau.

Nhiệm vụ của kiểm toán viên nội bộ

• Kiểm tra, đánh giá các hồ sơ tài chính của doanh nghiệp nhằm xác định những rủi ro có thể xảy ra.
• Vận dụng những kiến thức về kiểm toán, cũng như đặc thù của ngành và chính sách của công ty để xác định những trường hợp không tuân thủ.
• Trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên nội bộ cần chú ý đến những rủi ro có thể phát sinh về khía cạnh tài chính và pháp lý.
• Nhạy bén trong việc phát hiện những vấn đề liên quan đến việc sử dụng nguồn vốn sai mục đích, tham ô, lừa đảo…
• Thảo luận, trình bày những phát hiện cho các bên liên quan thông qua cuộc họp trực tiếp hoặc qua văn bản.

Yêu cầu công việc kiểm toán viên nội bộ

#1: Bằng cấp

Về khía cạnh học thuật, đầu tiên đó là bằng Cử nhân thuộc chuyên ngành như kinh tế, kế toán, tài chính, toán học hoặc một số ngành học khác có liên quan. Một lợi thế tiếp theo là sở hữu một số chứng chỉ hành nghề quốc tế khác như CPA Úc, CIA, CFA,... hoặc bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA).

Dân Tài chính học gì #5: CPA Úc - Cánh cửa mở ra kỷ nguyên mới của ngành kế toán

Khi sở hữu chứng chỉ CPA Úc, nhân sự kế toán có thể tiếp cận với những công việc mới mẻ và mang tính chiến lược hơn, tiêu biểu là kế toán pháp y.

ProFinNguyên Nguyễn

#2: Kỹ năng cứng

• Phân tích tài chính: Với lượng công việc chính là phân tích báo cáo tài chính, kiểm toán viên nội bộ buộc phải có kiến thức chuyên môn vững vàng về phân tích tài chính, nhằm xác định những yếu tố rủi ro và đưa ra giải pháp cải thiện.
• Kỹ năng viết báo cáo: Kỹ năng viết báo cáo chi tiết và rõ ràng sẽ giúp kiểm toán viên dễ dàng truyền đạt và giải thích vấn đề cho bản quản lý cấp cao, hoặc các bên liên quan. Không chỉ vậy, các hồ sơ kiểm toán còn được lưu trữ lại như một tài liệu tham khảo cho những đợt kiểm toán tiếp theo.

#3: Kỹ năng mềm

• Kỹ năng giải quyết vấn đề: Kiểm toán viên cần có khả năng giải quyết vấn đề nhằm phân tích, đánh giá những vấn đề phức tạp trong các tài liệu tài chính. Không chỉ vậy, đây cũng là kỹ năng cần có để thiết lập các thủ tục kiểm toán và đánh giá rủi ro.
• Tập trung vào chi tiết: Đối với công việc kiểm toán nội bộ, ngay cả một chi tiết nhỏ cũng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác của quy trình kiểm toán. Vì lẽ đó, kiểm toán viên nội bộ cần xem xét kỹ mọi chi tiết trong mọi tình huống, dù là đang xem xét các tài liệu, phỏng vấn ban quản lý hoặc quan sát quá trình kiểm toán.
• Kỹ năng giao tiếp: Kiểm toán viên cần có sự khéo léo trong giao tiếp để đặt ra những câu hỏi nhạy bén khi tiến hành kiểm toán, cũng như thảo luận với các bên liên quan về các giải pháp và vấn đề mà không bị ảnh hưởng bởi thiên kiến cá nhân.
• Tuân thủ những chuẩn mực: Kiểm toán viên nội bộ cần nắm rõ và tuân thủ nghiêm ngặt những chuẩn mực kiểm toán, cũng như chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán - kiểm toán được đặt ra bởi Bộ Tài chính Việt Nam.

Lộ trình thăng tiến, thu nhập và cơ hội chuyển ngành của kiểm toán viên nội bộ

#1: Lộ trình thăng tiến và thu nhập bình quân

Theo GlassDoor, lộ trình thăng tiến của kiểm toán viên sẽ như sau:

• Auditor (dưới 2 năm kinh nghiệm làm việc).
• Senior Auditor (2 -4 năm kinh nghiệm làm việc).
• Lead Auditor / Audit Manager / Associate Director of Auditing (5 - 7 năm kinh nghiệm làm việc).
• Director of Audits / Chief Auditor / Principal Auditor / Senior Director of Auditing / Vice President of Auditing  (hơn 8 năm kinh nghiệm làm việc).

Về mức thu nhập bình quân tại Việt Nam, không có thống kê cụ thể về mức lương cho từng cấp độ của kiểm toán viên. Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát được công bố vào đầu năm 2023 bởi Manpower, thu nhập bình quân của vị trí Audit Manager dao động từ mức 40 - 100 triệu đồng/tháng, trong khi đó mức lương trung bình của Audit Director rơi vào khoảng 60 -120 triệu đồng/tháng.

#2: Cơ hội chuyển ngành cho giới kiểm toán nội bộ

Nếu có dự định muốn chuyển sang một công việc khác sau vài năm gắn bó với công việc kiểm toán, dưới đây là 2 cơ hội sự nghiệp mà bạn có thể tham khảo.

Consulting (Tư vấn quản lý cho doanh nghiệp)

Đối với nhiều kiểm toán viên, đây là lựa chọn phổ biến nhất khi họ có kế hoạch chuyển ngành. Trong khi kiểm toán viên có vai trò kiểm tra, đánh giá các báo cáo tài chính nhằm đảm bảo tính chính xác và tuân thủ theo các quy định, còn nhân viên tư vấn (consulting) có nhiệm vụ xác định những rủi ro doanh nghiệp có thể gặp phải và đưa ra giải pháp. Các Big4 hoặc những công ty cung cấp dịch vụ tư vấn quản lý cho doanh nghiệp sẽ có nhu cầu tuyển dụng vị trí này.

Công việc tư vấn cho doanh nghiệp bao gồm nhiều khía cạnh, chẳng hạn như tài chính, chiến lược, vận hành, quản trị hoặc công nghệ. Bên cạnh đó, tư vấn viên sẽ làm việc theo dự án có tính chất và quy trình khác nhau, tùy vào nhu cầu của từng nhóm khách hàng.

Risk Management (Quản trị rủi ro)

Thông thường, công tác quản trị rủi ro doanh nghiệp, đặc biệt là kiểm toán nội bộ, có mối liên quan ít nhiều với quy trình kiểm toán. Tùy thuộc vào vị trí và đặc thù của từng công ty, vai trò quản trị rủi ro sẽ có thể là xem xét bức tranh toàn cảnh của doanh nghiệp nhằm xác định những rủi ro có thể phát sinh, hoặc là làm việc trong một bộ phận cụ thể trong công ty.